การแบ่งเขตปกครองกว่าจะมาเป็น 16 อำเภอในปัจจุบันของจังหวัดสงขลา (บทความ)
ประเทศไทย เปลี่ยนรูปแบบการปกครองส่วนภูมิภาคในรูปแบบจังหวัดมายาวนานตั้งแต่ปี 2459 จังหวัดสงขลา เป็นหนึ่งในจังหวัดภาคใต้ ในอดีตหลายคนอาจจดจำเรื่องราวเกี่ยวกับจังหวัดสงขลาว่า มี 9 อำเภอ 10 อำเภอ 12-13 อำเภอบ้าง จนถึงปัจจุบันจังหวัดสงขลามี 16 อำเภอ ตามดูกันว่าอำเภอไหนเกิดขึ้นเมื่อไหร่กันบ้าง
อำเภอยุคก่อตั้งจังหวัด (อาจไม่เรียงตามลำดับทั้งหมดแต่เป็นอำเภอมาตั้งแต่สมัยเริ่มแบ่งเขตจังหวัดอย่างเป้นทางการ)
1 อำเภอเมืองสงขลา แน่นอนว่าเป็นศูนย์กลางคู่จังหวัดมาอย่างยาวนาน ตั้งแต่เป็นมณฑล ภาคชื่อเมืองสิงหลา สิงขร หรือบ่อยาง แต่ที่แน่ๆ คือเมืองสงขลา
2 อำเภอหาดใหญ่ ได้รับการก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2447 เดิมชื่ออำเภอเหนือ เปลี่ยนเป็นหาดใหญ่ในปีพ.ศ.2460
3 อำเภอสทิงพระ เดิมชื่ออำเภอปละท่าครอบคลุมถึงระโนดขึ้นกับพัทลุง ปี 2467 เปลี่ยนเป็นกิ่งอำเภอจะทิ้งพระ ปี 2490 ยกฐานะเป็นอำเภอ และปี 2504 เปลี่ยนเป็นอำเภอสทิงพระ
4 อำเภอระโนด เป็นกิ่งอำเภอปีพ.ศ.2466 และยกฐานะเป็นอำเภอในปี พ.ศ.2467
5 อำเภอจะนะ ก่อตั้งมาอยาวนานแต่เป็นอำเภอปีพ.ศ.2457 (เดิมชื่ออำเภอบ้านนา)
6 อำเภอนาทวี เป็นกิ่งอำเภอ พ.ศ.2457 ยกฐานะเป็นอำเภอ พ.ศ.2500
7 อำเภอสะบ้าย้อย เป็นกิ่งอำเภอ พ.ศ.2467 เดิมชื่อกิ่งอำเภอบาโหย เปลี่ยนเป็นกิ่งอำเภอสะบ้าย้อยปี 2485 และเป็นอำเภอปี 2499
8 อำเภอเทพา เป็นอำเภอตั้งแต่ปี พ.ศ.2444 สมัยร.5 ย้ายที่ตั้งจากบ้านพระพุทธมาอยู่ที่ปัจจุบัน พ.ศ.2475
9 อำเภอรัตภูมิ เดิมอยู่เขตอำเภอปากพะยูน พัทลุง ก่อตั้ง พ.ศ.2435 ชื่ออำเภอรัฐภูมี ย้ายมาขึ้นกับสงขลาก่อนเปลี่ยนชื่อเป็นกำแพงเพ็ชร และเปลี่ยนเป็นรัตตภูมิ พ.ศ.2480 และมาเป็นรัตภูมิ ในปีพ.ศ.2504
10 อำเภอสะเดา ก่อตั้งปี พ.ศ.2460 แยกจากอำเภอเหนือหรือหาดใหญ่ในปัจจุบัน
ยุคอำเภอเกิดใหม่ (เรียงตามลำดับการยกฐานะเป็นกิ่งอำเภอ)
11 อำเภอกระแสสินธุ์ แยกจากระโนดเป็นกิ่งพ.ศ.2521 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2537
12 อำเภอนาหม่อม แยกจากหาดใหญ่เป็นกิ่งพ.ศ.2524 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2537
13 อำเภอควนเนียง แยกจากรัตภูมิเป็นกิ่งพ.ศ.2528 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2533
14 อำเภอบางกล่ำ แยกจากหาดใหญ่เป็นกิ่งพ.ศ.2529 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2538
15 อำเภอสิงหนคร แยกจากอำเภอเมื่องเป็นกิ่งพ.ศ.2531 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2534
16 อำเภอคลองหอยโข่ง แยกจากหาดใหญ่เป็นกิ่งพ.ศ.2535 ยกฐานะเป็นอำเภอพ.ศ.2540
ถ้าจะบอกว่าอำเภอไหนเก่าแก่ที่สุดคงเป็นคำตอบที่ยากมากแต่หากถามว่าอำเภอไหนใหม่สุด คำตอบคงหาไม่ยากใช่ไหมครับ ผู้เขียนมีความตั้งใจนำเสนอการเกิดขึ้นของแต่ละอำเภอในจังหวัดสงขลาเท่านั้น หากมีข้อมูลคลาดเคลื่อนหรือผิดพลาดประการใด ต้องกราบขออภัยด้วยครับ
*หมายเหตุ
อ้างอิงข้อมูลจากการสืบค้นจากเว็บไซต์ประจำอำเภอต่างๆ ข้อมูลอาจคลาดเคลื่อนบ้างโดยเฉพาะกลุ่มอำเภอยุคก่อตั้งจังหวัด
ต้อม รัตภูมิ รวบรวม