ชมวิถีซาไกดั้งเดิมตระกูล "ศรีบริพัตร" หนึ่งเดียวในสงขลาที่เขาพระ รัตภูมิ
ชาวมานิ หรือชนเผ่าซาไก หรือที่เราเรียกันว่าเงาะป่าซาไก คือมนุษย์ชาวป่ากลุ่มเล็กๆ ที่อาศัยแบบเร่ร่อนอยู่ในป่าแต่ในปัจจุบันวิถีของพวกเขาเริ่มกลมกลืนกับชาวบ้านทั่วไปมากยิ่งขึ้น ที่น้ำตกบริพัตร ต.เขาพระ อ.รัตภูมิ จ.สงขลา เป็นที่อยู่ของชาวซาไกหนึ่งเดียวในสงขลา ทุกคนที่นี่นามสกุล "ศรีบริพัตร" เป็นนามสกุลพระราชทานจากสมเด็จย่า และปัจจุบันทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง ได้เข้ามาช่วยดูแลพร้อมดึงชาวมานิมาเป็นแนวร่วมในการดูแลผืนป่า พร้อมพูดคุยกับลุงม่อนชาวระโนดที่มาสร้างครอบครัวกับภรรยาชาวมานิกว่า 30 ปีมีเรื่องราวน่าสนใจมากมาย
นายพงศ์พยัคฆ์ ศรียา ผู้อำนวยการสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 พร้อมด้วยนายชาย สุวรรณชาติ หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง พร้อมเจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์ป่าเขาพระ ได้นำข้าวสารอาหารแห้ง และต้นไม้ มามอบให้กับชาวมานิที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ใกล้น้ำตกบริพัตร ซึ่งปัจจุบันยังคงใช้ชีวิตในกระท่อมกลางป่า ขุดของป่า ล่าสัตว์เป็นอาหาร ซึ่งมีทั้งกลุ่มผู้สูงอายุ วัยกลางคน วัยรุ่น และเด็กรวม 18 ชีวิต อาศัยอยู่ในผืนป่าแห่งนี้ และยังมีลุงม่อน นายอนันต์ จันทร์คง อายุ 63 ปี ชาวอำเภอระโนด ที่มามีครอบครัวอยู่กับชาวมานิ มายาวนานเกือบ 30 ปี มีลูกด้วยกัน 3 คน และเป็นผู้ทำหน้าที่ดูแลสื่อสารเรื่องราวต่างๆ ของชาวมานิกับหน่วยงานภายนอกด้วย
นายพงศ์พยัคฆ์ ศรียา ผู้อำนวยสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 กล่าวว่าวันนี้ที่เข้ามาดูแลชาวชนเผ่ามานิหรือซาไก เพราะมีความเป็นห่วงเรื่องวิถีชีวิตไม่อยากให้สังคมเมืองเข้ามาหาพวกเขามากเกินไป อยากกำชับกับพี่ม่อน ซึ่งเปรียบเสมือนหัวหน้าชนเผ่าว่าอย่าปล่อยให้บุคคลภายนอกเข้ามาวุ่นวายมากเกินไป อยากให้ชาวป่าอยู่แบบไม่ทำลายป่า ล่าสัตว์ป่าเป็นอาหารด้วยอาวุธภูมิปัญญาของเขาสำหรับล่าสัตว์ป่าขนาดเล็ก สิ่งที่เป็นห่วงคือกลัวนายทุนจะเข้ามาใช้พวกเขาเป็นเครื่องมือในการล่าสัตว์หรือตัดไม้ทำลายป่าได้ ซึ่งตรงนี้ต้องกำชับหน่วยงานในพื้นที่ดูแลอย่างใกล้ชิด
ด้านนายชาย สุวรรณชาติ หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง ซึ่งดูแลพื้นที่ผืนป่าครอบคลุมพื้นที่จังหวัดสงขลาและสตูล กล่าวเสริมว่า ชาวมานิกลุ่มนี้ยังคงมีวิถีชีวิตแบบเงาะป่าดั้งเดิม ด้วยการเก็บของป่า เผือกมัน และการล่าสัตว์เล็กด้วยบอเลา หรือกระบอกตุกใส่ลูกดอกอาบยาพิษที่สกัดจากต้นไม้เป็นอาหาร สร้างที่อยู่อาศัยแบบง่ายๆ ที่เรียกว่า “ทับ” เป็นที่อยู่อาศัย ที่มีการเปลี่ยนแปลงบ้างคื่อการแต่งกายที่เปลี่ยจากการนุ่งใบไม้มาเป็นใส่เสื้อผ้าแบบชาวบ้านทั่วไป ภายในพื้นที่พักอาศัยมีการเลี้ยงสุนัขไว้จำนวนมากเพื่อให้ส่งเสียงเห่าป้องกันการเข้ามารบกวนของคนภายนอก
สำหรับชาวมานิที่อาศัยอยู่ใกล้น้ำตกบริพัตรแห่งนี้มี 2 ครอบครัวใหญ่ จำนวน 18 คน ทั้งผู้สูงอายุ วัยหนุ่มสาว และเด็ก โดยทั้งหมดได้รับสัญชาติไทยอย่างถูกต้องและใช้นามสกุล “ศรีบริพัตร” ซึ่งเป็นนามสกุลพระราชทานจากสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเด็จย่า) ซึ่งทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง อยากให้ชาวมานิกลุ่มนี้มีวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมมากที่สุด ไม่ให้ถูกกลืนไปกับสังคมเมือง ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ผืนป่าต้นน้ำ สัตว์ป่า และทรัพยากรธรรมชาติ โดยได้เข้ามาสอนให้เขารู้จักการปลูกต้นไม้ โดยมอบต้นไม้ให้เดือนละ 100 ต้นให้นำไปปลูกในป่า ให้เขาช่วยเป็นหูเป็นตาและแจ้งเจ้าหน้าที่หากพบเห็นการบุกรุกตัดไม้หรือล่าสัตว์ในพื้นที่
นอกจากนี้ที่นี่ยังมีเรื่องราวความรักที่ยิ่งกว่านิยายของหนุ่มชาวบ้านจากระโนด ที่มาใช้ชีวิตอยู่กินกับสาชาวป่าซาไก ที่เคยออกรายการตีสิบจนโด่งดังไปทั่วประเทศเมื่อประมาณ 20 ปีที่แล้ว อยู่กับภรรยามานิมาเกือบ 30 ปี มีลูกด้วยกัน 3 คน เขาคือลุงม่อน นายอนันต์ จันทร์คง อายุ 63 ปี ที่ทำหน้าที่เสมือนหัวหน้าเผ่าฝึกให้ชาวมานิพูดไทยสำเนียงใต้ (แหลงใต้) มีความรู้ นำเข้าถึงระบบสาธารณสุข และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น วันนี้มีชาวมานิหลายคนไปทำงานรับจ้างในเมือง รู้จักการใช้เงิน บางคนมีโทรศัพท์มือถือ ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ห้ามไม่ได้ แต่ชาวมานิทุกคนยังรักการอยู่อยู่กับป่า เขายังคงรักต้นไม้ ไม่ทำร้ายสัตว์ใหญ่ และเป็นแนวร่วมในการดูแลผืนป่ากับเจ้าหน้าที่ของรัฐโดยไม่ต้องว่าจ้างอีกด้วย
นายชาย สุวรรณชาติ หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง ,นายพงศ์พยัคฆ์ ศรียา ผู้อำนวยสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6
ในวันนี้ลุงม่อน ได้นัดหมายชาวมานิให้อยู่พร้อมกันเพื่อพบกับเจ้าหน้าที่ที่มาเยี่ยม รวมถึงให้หนุ่มๆ สาธิตการยิงบอเลาให้เราชมด้วย แต่วันนี้มีคนมากันเยอะอาจทำให้นักล่าเขินไปบ้างเลยยงกันถึง 3 คนกว่าจะโดนลูกกระท้อนที่วางอยู่ข้างหน้า วิถีมานิซาไก ชอบความเป็นส่วนตัวไม่อยากให้คนภายนอกเข้ามาวุ่นวาย ขอแนะนำว่าอย่าเข้าไปหาเขาโดยลำพังเด็ดขาดหากต้องกาสอบถามข้อมูล สามารถติดต่อได้ที่หน่วยพิทักษ์ป่าเขาพระ ที่ทางเข้าน้ำตกบริพัตร หรือที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง www.facebook.com/KhetRaksaPhanSatPaTonNgachang
สำหรับหน่วยพิทักษ์ป่าเขาพระ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง รับผิดชอบพื้นที่ป่าประมาณ 37,508 ไร่ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของ “น้ำตกบริพัตร” มีชั้นน้ำตกที่สวยงามและเป็นสายน้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตประชากรในพื้นที่ ต.เขาพระ อ.รัตภูมิ จ.สงขลา เป็นส่วนหนึ่งของสายน้ำคลองภูมีที่ไหลลงสู่ทะเลสาบสงขลา ที่ปากบางภูมี อ.ควนเนียง จ.สงขลา เป็นส่วนหนึ่งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง ที่ดูแลผืนป่าใหญ่ครอบคลุมพื้นที่ อ.หาดใหญ่ อ.คลองหอยโข่ง อ.รัตภูมิ จ.สงขลา และ อ.ควนกาหลง จ.สตูล ผืนป่าใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์และเป็นทรัพยากรธรรรมชาติที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทย
เด่น ฤทธิรงค์ ภาพ ต้อม รัตภูมิ 0897384215 รายงาน