พาสัมผัสชุมชนท่องเที่ยวบ้านจังโหลน ม.11 ต.คูหาใต้ อ.รัตภูมิ จ.สงขลา
ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี เป็นหนึ่งในโครงการดีๆ ที่กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย มุ่งส่งเสริมความเข้มแข็งผ่านรูปแบบการท่องเที่ยวโดยชุมชน สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดสงขลา ร่วมขับเคลื่อนโครงการเส้นทางท่องเที่ยวเชิงอารยธรรมศรีวิชัย
บ้านจังโหลน หมู่ที่ 11 ตำบลคูหาใต้ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา หมู่บ้านตามโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี จังหวัดสงขลา ประวัติบ้านจังโหลน มีภูเขาที่มีตำนานเล่าขานมาช้านาน อีกทั้งยังมีวัดจังโหลน ที่มีอายุมากกว่า 400 ปี ตามตำนานเล่าว่าวัดแห่งนี้สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยาตั้งแต่ พ.ศ. 2100 เป็นวัดที่เก่าแก่ในบางช่วงก็ไม่มีพระอาศัย มีสภาพทรุดโทรม
ปัจจุบัน วัดจังโหลน เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านในชุมชน มีพระุทธรูปประดิษฐานภายในถ้ำที่ชาวบ้านเรียกกันว่า "ปู่เจ้า" เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำวัดที่ชาวบ้านนิยมมาขอพร บนบานศาลกล่าวต่าง ๆ ภายในบริเวณวัดร่มรื่นเงียบสงบ และที่อีกมุมหนึ่งของวัดมีสิ่งที่น่าสนใจนั่นคือ ถ้ำเขาจังโหลน
ถ้ำเขาจังโหลน ที่บริเวณด้านล่างมีสระน้ำ มีพื้นที่จัดทำตลาดชุมชน ส่วนทางขึ้นถ้ำต้องเดินขึ้นบันได 259 ขั้น มีการก่อสร้างทางเดินที่สามารถเดินขึ้นไปได้จนถึงปากถ้ำที่สวยงาม มีหินงอกหินย้อยภายในถ้ำและสามารถเดินเชื่อมต่อภายในถ้ำได้ตลอดภูเขา มีจุดให้ถ่ายภาพมากมาย และสามารถชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงามของอำเภอรัตภูมิได้อย่างชัดเจน
บริเวณถ้ำแห่งนี้ยังมีพืชสมุนไพรมากมายหลายร้อยชนิด เหมาะสำหรับการเดินชมเขาสำรวจพืชสมุนไพร ดูสัตว์ป่า และยังมีหลักฐานบ่งบอกถึงเรื่องราววิถีชีวิตการประกอบอาชีพการหาขี้ค้างคาวมาทำปุ๋ยสำหรับทำนา ที่มีผู้คนเข้ามามากมาย ปัจจุบันยังคงมีร่องรอย มีการทำสายสลิงสำหรับขนมูลค้างคาวจากบนภูเขาลงมาด้านล่างด้วย
ประวัติชุมชนบ้านจังโหลน
บ้านจังโหลน มีประวัติความเป็นมามาช้านาน ในสมัยก่อนยังมีป่าที่อุดมสมบูรณ์บริเวณรอบเขาจังโหลน จึงมีความอุดมสมบูรณ์เหมาะสมแก่การเพาะปลูก มีการทำนากันมาก ในบางครั้งจะมีช้างลงมากินข้าวในนาเกือบหมด ทำให้ชาวบ้านเรียกว่าเขาช้างโลน (กินโลน กินทิ้ง กินขว้าง) แล้วในปัจจุบันเพี้ยนมาเป็นเขาจังโหลน จึงเป็นที่มาของบ้านจังโหลน โดยสามารถบรรยายออกมาผ่านกลอนได้ดังนี้
กราบปู่เจ้า เข้าถ้ำ ทำวิปัส
ชาดงามหนัด หินงอก ออกมาลุย
แต่เดิมที มีมายา พาทำปุ๋ย
ไม่ใช่คุย ดังว่า มายาเขา
เขาช้างโลน ก่อนนี้ มีช้างมา
กินข้าวกล้า ถึงว่า ช้างมันโลน
พอนานมา ว่าเอา เขาจังโหลน
จะบวชโกน วัดนี้ วิถีไทย
ประวัติปู่เจ้าหรือพ่อท่านสมเด็จเจ้าวัดจังโหลน
อดีตกาลที่ผ่านมา ประมาณ 400 ปีเศษ พ่อท่านสมเด็จเจ้า เป็นรัชทายาทในสมัยของพระเจ้าศรีอยุธยา เมื่อพระชนมายุครบยี่สิบพรรษา ก็สละราชสมบัติ ทรงออกผนวช ได้ธุดงค์ไปตามสถานที่ต่างๆ จนในที่สุดก็เจอบริเวณเขาจังโหลน ได้ปักกรดวิปัสสนากรรมฐานอยู่แถวเขาจังโหลน จนเป็นที่เลื่อมใสของชาวบ้าน ทำให้เกิดแนวคิดสร้างวัดจังโหลนขึ้นมา โดยร่วมมือกับชาวบ้านและลูกศิษย์สมัยนั้น ทำให้มีวัดจังโหลนเกิดขึ้นจวบจนปัจจุบัน ต่อมาได้มีการสร้างประติมากรรมรูปปั้นสมเด็จเจ้าจังโหลนบริเวณถ้ำ เป็นที่เคารพสักการะของชาวบ้านเป็นอย่างมาก
วัดจังโหลน เป็นวัดเก่าแก่ที่มีประวัติความเป็นมาอย่างช้านาน เริ่มแรกจากการก่อตั้งวัดจังโหลน สร้างขึ้นเป็นวัดนับตั้งแต่ พ.ศ.2100 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาวันที่ 24 ตุลาคม 2482 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 40 เมตร ยาว 40 เมตร ผูกพัทธสีมา พ.ศ. 2482 และทางวัดได้เปิดให้มีการเรียนการสอนพระปริยัติธรรม ตั้งแต่ พ.ศ. 2482
เขาจังโหลน เป็นหนึ่งในตำนานภูผาของรัตภูมิ เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เขาจังโหลนเป็นถ้ำที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ หินงอก หินย้อย ที่ยังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ มีป่าไม้ สัตว์ป่า น้ำผึ้งป่า และถ้ำโถงต่าง ๆ มากกว่า ๕๐ ถ้ำ มีเขตติดกับเขาจังโหลน ประกอบด้วย บ้านจังโหลน บ้านเกาะยาว และบ้านควนดาน จึงมีแนวทางร่วมกันอนุรักษ์และพัฒนาเขาจังโหลน จึงได้มีการจดทะเบียนกับป่าไม้จังหวัดเพื่อให้เป็นป่าสงวนป่าชุมชน ที่ให้ชุมชนช่วยกันอนุรักษ์และดูแลให้สมบูรณ์อยู่เสมอ และมีบทกลอนเกี่ยวกับเขาจังโหลนว่า
เขาจังโหลน
แลตระหง่าน งามเด่น เป็นประจักษ์
คีรีลักษณ์ ล้อมรอบ ขอบขุนเขา
มีเหวหุบ เหินหิน ถิ่นลำเนา
เป็นนาเขา ลุ่มลึก ดึกดำบรรพ์
มีถ้ำทอง โถงทิพย์ หลายสิบถ้ำ
เรียงสูงต่ำ สลับทรง ในพงสัณฑ์
สรรพสัตว์ ร่ายบรรเลง เพลงชีวัน
ตามโขดขั้น ถิ่นบ้านเรา เขาจังโหลน
ชุมชนท่องเที่ยวบ้านจังโหลน ยังมีประเพณีวัฒนธรรมที่สืบต่อกันมายาวนาน มีสินค้าโอทอป และอีกมากมายที่น่าสนใจ รอติดตามกันได้ในตอนที่ 2
