กระชาย พืชสมุนไพรมหัศจรรย์

กระชาย เป็นพืชสมุนไพรที่อยู่คู่ครัวไทยมาอย่างยาวนาน มีกลิ่นและรสเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่ทราบไหมว่า นอกจากจะเป็นสมุนไพรที่ใช้เป็นส่วนประกอบในอาหารแล้ว กระชาย ยังมีสรรพคุณทางยาอีกมากมายด้วย

ก่อนอื่น มาทำความรู้จักกับกระชายอย่างคร่าว ๆ ก่อน

กระชาย เป็นพืชล้มลุกที่มีลำต้นอยู่ใต้ดินเรียกว่าเหง้า เป็นเหง้าสั้นแตกหน่อได้ เช่นเดียวกับ ขิง ข่า และขมิ้น ลำต้นเหนือดินกลบแบบโคนสีม่วงแดง ประกอบด้วยกาบเลี้ยง 3 กาบ ตั้งแต่กาบที่ 4 ขึ้นไปเป็นกาบใบ 6 กาบ ยาว 25 – 30 ซม. หุ้มซ้อนทับเรียงสลับกันขึ้นเป็นต้นสูงประมาณ 80 เซนติเมตร และสามารถแตกต้นใหม่ได้หลายต้นมีลักษณะเป็นกอ ส่วนในเหง้ากระชายนี้จะมีน้ำมันหอมระเหยและมีสารสำคัญหลายชนิดสะสมอยู่ซึ่งจะมีสรรพคุณในการดับกลิ่นคาวและเป็นสารที่มีสรรพคุณทางยาสมุนไพรหลายชนิดสารทีว่านี้คือ สารแคมฟีน (Camphene) ทูจีน (Thujene) และการบูร

กระชาย

ส่วนที่นิยมนำมาประกอบอาหารคือส่วนของเหง้า เต็มไปด้วยแร่ธาตุและวิตามินหลายชนิด อีกทั้ง *เหง้าและรากใช้เป็นยาแก้ท้องร่วง ท้องเดิน ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้ปวดท้อง แก้บิด แก้โรคกระเพาะ แก้ลำไส้ใหญ่อักเสบ ยาบำรุงหัวใจ แก้ใจสั่น บำรุงกำหนัด ลดน้ำตาลในเลือด ยารักษาริดสีดวงทวาร ยาแก้ไอ แก้แผลในปาก (ปากเปื่อย ปากแตกเป็นแผล) ยาอายุวัฒนะ มีรสเผ็ดร้อนขม กลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว

ที่มา * กรมวิชาการเกษตร

อาหารที่นิยมใช้เหง้ากระชายเป็นส่วนประกอบ ได้แก่ น้ำยาขนมจีนต่าง ๆ ใส่ในเครื่องแกง แกงป่า ผัดฉ่า ซึ่งกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของกระชายช่วยดับกลิ่นคาวได้เป็นอย่างดี และนอกจากนี้ยังมีการนำกระชายมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อให้ง่ายต่อการบริโภค อาทิเช่น แคปซูลกระชาย ยาน้ำกระชาย กาแฟกระชาย และ ไวน์กระชาย